Dlaczego warto wziąć udział w Ogólnopolskim Sprawdzianie Kompetencji Trzecioklasisty z Operonem?

Ogólnopolski Sprawdzian Kompetencji Trzecioklasisty (OSKT) to coroczna akcja Operonu mająca na celu podsumowanie pierwszego etapu edukacji. Ten wyjątkowy sprawdzian zewnętrzny bada kluczowe umiejętności trzecioklasistów już od 2007 r. Cieszy się rosnącym zainteresowaniem wśród nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej.

Istnieją co najmniej trzy powody, dla których warto zgłosić swoją szkołę do OSKT:

1. PODSUMOWANIE PIERWSZEGO ETAPU EDUKACJI
OSKT to wyjątkowy sprawdzian zewnętrzny składający się z trzech części – polonistycznej, matematycznej i przyrodniczej,
w trakcie którego są badane kluczowe umiejętności trzecioklasistów, takie jak:

- czytanie ze zrozumieniem
- słuchanie ze zrozumieniem
- słuchanie
- pisanie
- wiedza o języku
- liczenie i sprawność rachunkowa
- praktyczne umiejętności rozwiązywania zadań matematycznych
- rozumienie podstawowych pojęć przyrodniczych
- obserwacje przyrodnicze oraz ich analiza


W klasach edukacji wczesnoszkolnej ocena semestralna, roczna i końcowa postępów w nauce oraz ocena zachowania ucznia są ocenami opisowymi. W porównaniu ze stopniami dostarczają one o wiele bardziej szczegółowych informacji rodzicom o postępach dziecka. Pomagają nauczycielom zorientować się, czego nie umieją ich uczniowie, i odpowiednio zareagować oraz – co jest kluczowe – nie demobilizują słabszych uczniów, tak jak często bywa w przypadku stopni. Ocena ta odzwierciedla poziom opanowania przez ucznia wiadomości i umiejętności z zakresu wymagań określonych w podstawie programowej dla I etapu edukacyjnego. Wskazuje także potrzeby rozwojowe i edukacyjne dzieci związane z przezwyciężaniem trudności w nauce lub rozwijaniem uzdolnień. Jej wystawienie jest bardzo czasochłonne, a przygotowywanie wymaga znacznie większych umiejętności niż w przypadku zwykłych stopni. Przeprowadzenie OSKT razem z Operonem ułatwi nauczycielom klas trzecich sprawdzenie poziomu osiągnięć uczniów przewidzianych w podstawie programowej.
Właściwie dokonana ocena opisowa pozwoli nauczycielom na dalszym etapie kształcenia lepiej zrozumieć potrzeby uczniów oraz wskazać ich mocne i słabe strony. Da to szansę dostosowania zagadnień poruszanych w trakcie lekcji w klasie czwartej.


2. OCENA OPISOWA Z WYKORZYSTANIEM OCENIANIA KSZTAŁTUJĄCEGO
Pozytywnych wypowiedzi na temat oceniania kształtującego (OK) znajdziemy wiele. Jest to metoda, która umożliwia stworzenie
w klasie atmosfery sprzyjającej rozwojowi. Polega na systematycznym pozyskiwaniu informacji o przebiegu procesu uczenia się.

Nazwa ocenianie kształtujące wskazuje na to, że jest to system oceniania. To pojęcie ma jednak szersze znaczenie. Oznacza również strategię pedagogiczną, w której ocenianie stanowi tylko jeden z elementów. Metoda ta jest często nieświadomie stosowana w różnych sytuacjach. Na przykład trener zespołu sportowego podczas przerwy w meczu w zwięzłych słowach ocenia grę zawodników, tak by służyło to natychmiastowej poprawie stylu gry. Inaczej mówiąc – ocenianie kształtujące to ocenianie pomagające się uczyć. Wyniki przeprowadzanych badań wskazują na to, że osoby uczone tą metodą poprawiają swoje wyniki i skuteczniej przyswajają wiedzę.

W podejściu tym nie ma ograniczeń związanych ze zdolnościami czy predyspozycjami uczniów. OK stosowane kompleksowo
i konsekwentnie sprzyja rozwojowi oraz wyrównuje szanse edukacyjne. Pomysł na ocenianie kształtujące narodził się w Polsce w 2002 roku i obecnie stosuje go wielu pedagogów.

Zdaniem prof. Geralda Hüthera, który specjalizuje się w dziedzinie neurobiologii, proces uczenia się jest efektywny wtedy, gdy uczeń staje się odpowiedzialny za naukę oraz ukierunkowanie swojego rozwoju. Nauczyciel zwraca uwagę na sposób zadawania pytań, które mają poruszyć myślenie uczniów i zaangażować ich do udziału w zajęciach. Dzięki temu zarówno udziela uczniowi wsparcia, jak i monitoruje jego postępy.

Podstawą oceniania kształtującego jest pozyskanie informacji przez nauczyciela i ucznia, które pozwolą rozpoznać, jak przebiega proces uczenia się, tak aby:
- nauczyciel modyfikował dalsze nauczanie;
- uczeń otrzymywał informację zwrotną pomagającą mu się rozwijać.

Narzędzia oceniania kształtującego to element wyróżniający sprawdzian Operonu na tle innych sprawdzianów dla trzecioklasistów. Uczniowie biorący udział w OSKT otrzymują indywidualny list, będący oceną opisową podsumowującą kluczowe umiejętności uczniów po pierwszym etapie edukacji.

Wyniki OSKT nauczyciel przekazuje uczniowi w formie komentarza do jego pracy, który jest zgodny z zasadami oceniania kształtującego, a więc:
- wyszczególnia dobre elementy pracy ucznia, które są odpowiednio docenione;
- wskazuje, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia;
- podaje wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę konkretną pracę;
- uwzględnia kierunek, w jakim powinna zmierzać dalsza praca ucznia.

Karty oceniania kształtującego, które otrzymują nauczyciele po wprowadzeniu wyników sprawdzianu, są pomocą w przygotowaniu końcowej oceny opisowej ucznia. Stanowią podsumowanie kompetencji trzecioklasistów, a także pozwalają na przekazanie informacji zwrotnej uczniowi oraz jego opiekunom.

3. SPRAWDZIAN PRZYJAZNY DZIECKU
Psychologowie zgodnie twierdzą, że dzieci na etapie edukacji wczesnoszkolnej nie wykształciły jeszcze odpowiednich mechanizmów radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Do takich niecodziennych sytuacji należy między innymi sprawdzian na koniec klasy trzeciej. Nasilony stres powoduje zaburzenia pamięci, myślenia i uwagi. Sprawia także, że dziecko nie potrafi sobie przypomnieć wiadomości, które dobrze opanowało. Zestresowane dziecko odczuwa nieprzyjemne reakcje fizjologiczne, takie jak suchość w gardle, drżenie rąk, przyspieszenie tętna, często też bóle głowy i brzucha. Sposobem na zaradzenie temu może być odpowiednie przygotowanie
– na przykład obejrzenie filmu terapeutycznego.

Formuła OSKT została przygotowana z myślą o dzieciach, jej celem jest zapewnienie komfortu psychicznego uczniom i ograniczenie stresu towarzyszącego testowi. Sprawdzonymi i skutecznymi elementami OSKT są film z Bratkiem oraz bajka Bratka. Film oglądany przed sprawdzianem ma za zadanie wyciszyć uczniów i pomóc im w skupieniu się przed rozwiązywaniem zadań, natomiast bajka uspokaja dzieci po zakończeniu sprawdzianu.

Czym jest ocenianie kształtujące?

Na strategię pedagogiczną oceniania kształtującego składają się następujące elementy:

- określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się, koniecznie zrozumiałych dla nich, atrakcyjnych i osiągalnych;
- określanie i wyjaśnianie uczniom oczekiwań, inaczej zwanych kryteriami sukcesu (używa się też terminu „nacobezu” – od słów:
  „na co będę zwracać uwagę”);
- organizacja aktywnego procesu dydaktycznego na lekcji;
- udzielanie uczniom informacji zwrotnej, która przyczyni się do widocznych dla nich postępów w nauce i będzie zawierała odpowiedź
  na cztery pytania:

1. Co uczeń zrobił dobrze?
2. Co uczeń zrobił źle?
3. Jak ma poprawić to, co zrobił źle?
4. Jak ma dalej się uczyć, by się rozwijać i robić postępy? 

Ocenianie kształtujące wyzwala silną motywację uczniów do uczenia się, a tym samym jest efektywnym sposobem podnoszenia osiągnięć uczniów. Buduje atmosferę sprzyjającą uczeniu i zaangażowaniu w proces uczenia się dzieci, dzięki czemu rośnie ich poczucie własnej wartości. Uczy współpracy, samooceny, wzajemnej oceny, systematyczności, podejścia do rozwiązywania problemów – uczy świadomego uczenia się. Wykorzystywana w OK ocena kształtująca ma pomóc uczniowi uświadomić sobie,
co zrobił dobrze, a co źle i jak ma poprawić błędy w swojej pracy, a także przekazać mu wskazówki, jak dalej się uczyć.

Jak ocena ze sprawdzianu ułatwi dokonanie oceny opisowej ucznia?

Karty oceniania kształtującego, które otrzymują nauczyciele po wprowadzeniu wyników sprawdzianu, mogą być pomocą
w przygotowaniu końcowej oceny opisowej ucznia lub listu do ucznia, który jest informacją zwrotną (IZ) zgodną z zaleceniami oceniania kształtującego.

Wprowadzenie wyników i wygenerowanie opisowej informacji zwrotnej przynosi znaczenie więcej korzyści niż podanie punktacji końcowej – umożliwia całkowite zrezygnowanie z podawania punktacji, która bywa krzywdząca.

Sformułowanie IZ w formie opisowej za pośrednictwem naszego systemu nie wymaga dużego nakładu pracy. Dodatkowo przekaz
dla każdego ucznia można dostosować, tak by podejść do oceny w sposób indywidualny

W tym celu przygotowaliśmy dla Państwa wzór umożliwiający stworzenie pełnego opracowania przeznaczonego indywidualnie
dla każdego ucznia. Tabela stanowi korpus listu, który zawiera następujące części:

1. wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia („Dobrze zrobione!”),
2. wskazanie tego, co wymaga poprawienia („Gdzie pojawił się błąd?”),
3. wskazówki – w jaki sposób uczeń może poprawić pracę ( „Jak możesz się poprawić?”),
4. wskazówki – w jakim kierunku uczeń powinien dalej się rozwijać („Jak mogę dalej się rozwijać, uczyć?”).

Aby informacja mogła mieć pełny charakter listu, otrzymują Państwo również propozycje wstępu i zakończenia.

Zachęcamy do opisowego komunikowania uczniom ich osiągnięć i popełnionych błędów. Tak przekazywana informacja stanowi skuteczne narzędzie komunikacji uczeń – nauczyciel – rodzic i – jak pokazuje doświadczenie nauczycieli tak pracujących – jest ona bardzo dobrze przyjmowana. List, nawet opisujący porażki ucznia, nie jest krzywdzący, a dla ucznia zdolnego również wytycza dalsze ścieżki rozwoju. Stwarza także okazję do zbudowania dobrej relacji pomiędzy uczniem i nauczycielem, relacji mentora, tutora, trenera
i ucznia.

Co oznacza, że sprawdzian jest przyjazny dziecku i dlaczego towarzyszy mu Bratek?

OSKT to sprawdzian przyjazny dziecku. Został tak opracowany, by zapewnić komfort psychiczny trzecioklasistom i ograniczyć stres towarzyszący sprawdzianowi. Nieodłącznymi elementami OSKT są film z Bratkiem oraz bajka Bratka. Film oglądany przed sprawdzianem wyciszy uczniów i pomoże w skupieniu się przed rozwiązywaniem zadań, natomiast bajka czytana przez Nauczyciela uspokaja dzieci po zakończeniu sprawdzianu.

Bohaterem filmu i bajki terapeutycznej jest Bratek – postać znana i lubiana przez dzieci, która bawi, tłumaczy i oswaja je z nową, nieznaną sytuacją. Przekaz bajki sprawia, że dzieci czują się bardziej pewne siebie, cieszą się z sukcesów i uczą się doceniać swoje mocne strony. Poczucie własnej wartości ma niebagatelny wpływ na proces edukacyjny. Dziecko, które widzi swoje postępy, dostrzega sens wykonywanej pracy i jest lepiej zmotywowane do dalszych ćwiczeń, co w rezultacie skutkuje lepszymi wynikami. Bratek to między innymi bohater serii podręczników do edukacji wczesnoszkolnej „Uczymy się z Bratkiem”. Zachęcamy do zapoznania się z historią Bratka.

Jak zgłosić szkołę do sprawdzianu?

Zgłoszenia może dokonać dyrektor szkoły lub inna osoba przez niego upoważniona, która ma konto w systemie Operonu
(Operon ID). Wystarczy zalogować się na tej stronie, podając swój login i hasło, a następnie przejść do sekcji „zgłoś szkołę”. Aby zgłosić szkołę do udziału w programie Ogólnopolski Sprawdzian Kompetencji Trzecioklasisty, należy ją wybrać z dostępnej listy. Uwaga! Jeśli na liście nie widnieje Pana/Pani szkoła, proszę przejść do ustawień konta Operon ID i sprawdzić, czy została dodana jako aktualne miejsce pracy.

Potwierdzenie zgłoszenia jest wysyłane automatycznie na adres e-mail dyrektora placówki. Jedna szkoła może zostać zgłoszona
do sprawdzianu tylko raz. Aby wziąć udział w OSKT, szkoła deklaruje liczbę uczniów, którzy mają przystąpić do sprawdzianu. Zgłoszenie można edytować w każdej chwili, aż do dnia zamknięcia zapisów. Warunkiem przystąpienia do OSKT jest akceptacja regulaminu.

Jak sprawdzić wyniki sprawdzianu?

Publikacja odpowiedzi do arkuszy oraz uruchomienie panelu do wprowadzania wyników są dostępne następnego dnia, tj. 10.05.2024 r. Po zalogowaniu każdy nauczyciel może wybrać sposób sprawdzania prac – samodzielnie, na podstawie modeli odpowiedzi lub z wykorzystaniem klucza elektronicznego, który umożliwia automatyczne sprawdzanie prac uczniów. Nauczyciel sprawdzający prace samodzielnie będzie musiał dodatkowo wprowadzić odpowiedzi uczniów do systemu. Wprowadzenie wyników, bez względu na wybrany sposób, jest warunkiem koniecznym do otrzymania opisowej informacji zwrotnej z elementami oceniania kształtującego.

Dlaczego warto wprowadzać wyniki?

Po wprowadzeniu wyników do systemu szkoły otrzymają szczegółowy raport z wynikami szkoły, klasy i uczniów. Mogą go odnieść
do wyników z poprzednich lat, a także poznać swoją pozycję na tle kraju i województwa. Raporty są cennym źródłem wiedzy o stopniu przygotowania uczniów, a także o profesjonalizmie kadry nauczycielskiej. Raporty z wynikami szkoły  są przekazywane do wyłącznej dystrybucji dyrektora szkoły. Nauczyciele mają dostęp do raportów z wynikami klasy oraz indywidualnych wyników uczniów z przedmiotu, do którego wprowadzali wyniki. Raport ogólnokrajowy, do którego mają dostęp wszyscy zainteresowani, nie zawiera danych poszczególnych szkół, a jedynie informacje zbiorcze o wynikach całej populacji.